แนะนำสวนแนวตั้งง่าย ๆ ฉบับพื้นที่จำกัด

“สวนแนวตั้ง” กำลังเป็นอีกทางเลือกใหม่ให้กับหลายคนที่กำลังมองหาพืชพันธุ์ต่าง ๆ เพื่อที่จะมาปลูกภายในบ้านและคอนโด หรือผู้ที่ต้องการจัดสวน แต่พื้นที่จำกัดไม่เอื้ออำนวยต่อการปลูกต้นไม้ บทความนี้จะทำให้คุณเข้าใจและสามารถจัดสวนได้ในลักษณะแนวตั้ง นอกจากจะได้บรรยากาศธรรมชาติที่สดชื่นแล้ว คุณยังสามารถประหยัดพื้นที่ไว้ใช้สอยประโยชน์อย่างอื่นได้อีกด้วย

1. สวนแนวตั้ง

สวนแนวตั้ง คือ การทำสวนปลูกต้นไม้ชนิดต่าง ๆ แต่จะมีความแตกต่างกับสวนปกติคือ จะในลักษณะแนวตั้งสูงตรง เพื่อให้คุณสามารถสัมผัสกับธรรมชาติได้ในพื้นที่ที่มีขนาดจำกัด โดยการปลูกชิดกำแพงแทนที่จะปลูกใส่กระถางหรือพื้นดินทั่วไป มีพืชพรรณหลายชนิดที่คุณสามารถนำมาปลูกโดยวิธีนี้ได้ โดยใช้วัสดุทั่วไปในการยึดโครงสร้าง เช่น ท่อ PVC, โครงเหล็กในการก่อสร้าง หรือ ราวไม้ต่างๆ นอกจากจะประหยัดพื้นที่แล้ว สวนแนวตั้งยังสะดวกต่อการเคลื่อนย้าย เพิ่มความสวยงาม และสร้างสีสันที่แปลกใหม่ในการปลูกต้นไม้ภายในบ้าน คอนโด หรือ สถานที่ต่าง ๆ ให้ดูน่ามองมากยิ่งขึ้นได้อีกด้วย

2. ผนังผ้า

ในการจัดสวนแนวตั้งด้วยผนังผ้า วัสดุหลักที่คุณควรเลือกใช้คือ ผ้าใยสังเคราะห์ที่น้ำสามารถซึมผ่านได้เป็นอย่างดี และมีอุปกรณ์อื่น ๆ คือ ใยปาล์ม,ใยมะพร้าว,ท่อน้ำ, แผ่นยางกันซึม,และ ฟาง ใช้แทนดิน เนื่องจากวัสดุเหล่านี้มีน้ำหนักบางเบามากกว่าการใช้ดิน ควรมีการควบคุมเรื่องความชื้น ด้วยการเปิด-ปิดน้ำเพื่อรดในสวนเป็นเวลา เช่น รดทุกเช้า-เย็น และมีการให้สารอาหารบำรุงแบบสารละลายไฮโดรโปรนิกส์ ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม
โดยการทำผนังแบบนี้ จะช่วยให้พืชที่คุณนำมาปลูกมีอายุยืนได้นานมากกว่า 10 ปีเลยทีเดียว หากคุณดูแลเอาใจใส่รดน้ำเป็นอย่างดี และ พืชที่นิยมนำมาปลูกโดยผนังผ้าเช่น ไม้แขวนประดับ เฟิร์น หรือมอสส์ เป็นต้น

3. แผ่นผนัง

จะมีลักษณะคล้ายผนังผ้าเหมือนกัน แต่จะใช้วัสดุหลักคือแผ่นยางกันซึมขึงกับผนังบ้านโดยไม่ต้องฉาบปูนและเจาะตะปู แต่จะมีการใช้ท่อน้ำเพื่อรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ และแผ่นผนังสเตนเลสเพื่อปลูกพืช โดยมีการเจาะผนังสเตนเลสแนวตั้ง ใช้ใยมะพร้าวหรือใยปาล์มทดแทนการใช้ดินเพื่อให้มีน้ำหนักเบา

ข้อดีของผนังเหล่านี้ก็คือคุณสามารถเคลื่อนย้ายได้ตลอด เพราะไม่ได้ฉาบปูนเป็นผนังกันซึม จึงไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผนังบ้าน หรือ คอนโด อย่างแน่นอน พืชที่นิยมนำมาปลูกคือ กุหลาบหิน เฟิร์น พืชอวบน้ำ เป็นต้น

4. กระถางแขวน 

วิธีนี้จัดเป็นวิธีที่หลายคนนิยมนาใช้กันอย่างมาก สามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยการนำโครงมาใส่กระถาง ไม่ว่าจะเป็นโครงเหล็กตาราง ลวดหรือชั้นวางเพื่อแขวน นำต้นไม้ที่คุณต้องการจะปลูกใส่ลงไปในกระถางพร้อมกับดิน ควรเป็นกระถางพลาสติกสีดำมีรูระบายน้ำออกทั่วไป ไม่ควรใช้กระถางดินเผาหรือกระเบื้อง เพราะมีน้ำหนักมากเกินไป

ข้อดีของการปลูกต้นไม้โดยใส่กระถางแขวนก็คือ คุณจะสามารถมีพื้นที่ใช้สอยด้านล่างได้มากยิ่งขึ้น จึงทำให้การจัดสวนไม่สิ้นเปลืองพื้นที่ต่อการเดิน และพืชที่นิยมนำมาปลูกด้วยวิธีนี้คือ เฟิร์น กล้วยไม้ หรือไม้ปกคลุมต่าง ๆ

5. บล็อกปลูกต้นไม้

การปลูกต้นไม้เป็นบล็อกนอกจากจะประหยัดพื้นที่แล้วยังช่วยให้ดูเป็นสัดส่วนมีระเบียบในการจัดสวนเป็นอย่างมากอีกทั้งยังสามารถเคลื่อนย้ายหรือรื้อถอนได้ตามต้องการ อีกทั้งในเรื่องของวัสดุคุณจะใช้ไม้, ดินเผา หรือหาช่องว่างในอิฐบล็อกเพื่อใส่ใยมะพร้าว หรือใยปาล์ม ที่มีน้ำหนักเบาในการปลูกต้นไม้ก็ได้ จัดเรียงกันเป็นแนวตั้งแล้ววางระบบท่อน้ำทางด้านบนเพื่อให้น้ำไหลลงมาสู่ชั้นล่าง วิธีนี้จะไม่ทำให้ต้นไม้เบียดกันมากจนเกินไปเพราะมีระเบียบในการวาง พืชพันธุ์ที่นิยมนำมาปลูกด้วยวิธีนี้ได้แก่ กวักมรกต ลิ้นมังกร เฟิร์น หรือต้นไม้กลางแจ้งชนิดอื่น

6. ตะแกรง

คุณสามารถหาตะแกรงมาเป็นตัวช่วยในการจัดสวนได้อย่างเหมาะสม เพราะนอกจากจะทำให้ดูมีสไตล์ที่แปลกใหม่แล้วยังประหยัดเนื้อที่ได้เป็นอย่างดีเหมาะสำหรับคอนโดเป็นอย่างมาก วัสดุอุปกรณ์สามารถหาได้ง่ายและมีราคาถูก วัสดุหลักคือตะแกรงในการปลูก และใช้กระถางที่มีน้ำหนักเบาแขวนติดกับตะแกรงแล้วติดตั้งระบบท่อน้ำ เพื่อเปิด-ปิด ทางด้านบนสุด หรือ รดน้ำด้วยตัวเองก็ได้

ข้อดีของการใช้ตะแกรงในการยึดกับกระถางต้นไม้ก็คือ ดูเป็นระเบียบมีสไตล์ และยังมีโครงสร้างที่แข็งแรงอีกด้วย พืชพันธุ์ที่นิยมนำมาปลูกด้วยวิธีนี้ได้แก่ กล้วยไม้หรือว่านเขียวชอุ่ม เป็นต้น

7. แบบราง 

วัสดุที่จะนำมาใช้ในการจัดสวนแนวตั้งแบบรางนั้นคือ รางไม้ไผ่, ท่อ PVC, ผ้าใบยาง, หรือรางสเตนเลส ลักษณะคล้ายรางน้ำฝน แต่ถ้าคุณมีวัสดุอุปกรณ์อื่น ๆ ที่เหลือใช้แล้วก็สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในงานนี้ได้ โดยทำให้เป็นลักษณะรางในแนวตั้ง และมีท่อน้ำด้านบนเพื่อรดน้ำต้นไม้ให้ชุ่มในขั้นตอนเดียว แล้วใช้ผ้าใบในการรองรากของต้นไม้ เตรียมต้นไม้ที่คุณต้องการปลูกลงในรางให้เป็นแนว พืชพันธุ์ที่นิยมนำมาปลูกด้วยวิธีนี้ได้แก่ ผักสลัด ดอกไม้สวยงาม เป็นต้น

8. สวนสำหรับคอนโด

มาถึงการปลูกต้นไม้แบบสวนแนวตั้งสำหรับคอนโดที่สำคัญที่สุด แม้คอนโดจะต้องประหยัดเนื้อที่ในการทำสวนเพราะมีพื้นที่จำกัดในแต่ละห้อง แต่คุณก็จะสามารถจัดระเบียบการปลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพและทั่วถึง โดยเลือกจัดสวนได้หลากหลายวิธี เช่น แผ่นหนัง ผนังผ้า ตะแกรง กระถางแขวน อิฐบล็อก การทำสวนแบบรางน้ำ เป็นต้น เพื่อจัดให้เป็นระเบียบ อีกทั้งในการปลูกต้นไม้แต่ละชนิดนั้นยังสามารถเรียงเป็นชั้นในแนวตั้งขึ้นไปได้หลายชั้น จึงตอบโจทย์สำหรับคนพื้นที่น้อยแต่มีใจรักและนิยมในการจัดสวน
นอกจากจะช่วยทำให้ห้องมีดีไซน์ที่สวยงามแล้ว ยังสามารถช่วยดักจับฝุ่นละอองเล็ก ๆ และฟอกอากาศภายในห้องได้เป็นอย่างดี พันธุ์ไม้ที่แนะนำในการฟอกอากาศคือ สร้อยอินทนิล เล็บมือนาง ตีนตุ๊กแก ว่านหางจระเข้ เป็นต้น

9. พืช

สำหรับการแนะนำพืชที่มีความเหมาะสมสำหรับนำมาจัดสวนแนวตั้งนั้นจะต้องมีการคำนึงถึง ปัจจัยทางกายภาพไม่ว่าจะเป็นความต้องการ น้ำ แสง อาหาร จะต้องสัมพันธ์กัน และมีขนาดลำต้นที่ไม่ใหญ่จนเกินไป เพราะอาจจะทำให้มีความรู้สึกอึดอัดเวลามองได้ ยกตัวอย่างพันธุ์ไม้แต่ละด้านดังนี้

ตระกูลไม้เลื้อย จันทร์กระจ่างฟ้า พรมกำมะหยี่ ตีนตุ๊กแก โบตั๋น สาวน้อย เถาวัลย์ ม่านบาหลี สร้อยอินทนิล ต้นไอวี่ โครงเครงเลื้อย

ผักสวนครัว ผักกาดหอม ตำลึง ต้นหอม พริกแคระ ผักชีใบเลื่อย โหระพา ใบเตย ผักชีไทย กะเพรา สะระแหน่ ตะไคร้หอม ขมิ้นชัน ข่า บอระเพ็ด

ไม้คลุมดิน สร้อยไก่ กุหลาบหิน ก้ามปูหลุด บีโกเนีย หลิวไต้หวัน กระดุมเงิน

ไม้ไล่แมลง โรสแมรี่ แคทนิป ตะไคร้หอม เบญจมาศ บัตเตอร์ หม้อข้าวหม้อแกงลิง โหระพา ดาวเรือง

10. การดูแล

สำหรับดูแลสวนแนวตั้ง คุณควรศึกษาข้อมูลการดูแลต้นไม้แต่ละชนิดที่เลือกนำมาปลูกเป็นอย่างดี เช่น พันธุ์นี้ต้องการแสงแดดหรือน้ำมากแค่ไหน แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือ การรดน้ำเช้า-เย็น และดูแลตัดแต่งอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ต้นไม้เจริญงอกงามสมวัย สำรวจดูวัสดุที่นำมาใช้ให้คงอยู่ในสภาพที่ดี หากคุณต้องการที่จะปลูกต้นไม้แต่มีพื้นที่จำกัดในการใช้สอยหรือไม่สามารถที่จะปลูกแบบกระถางทั่วไปได้

“สวนแนวตั้ง” จึงตอบโจทย์ของคนที่ชื่นชอบธรรมชาติ นอกจากจะดีไซน์ในการออกแบบสวนที่สวยงามแล้ว วัสดุที่นำมาใช้ยังเป็นวัสดุจากธรรมชาติอีกด้วย ถือว่าช่วยประหยัดพื้นที่ได้อย่างมากเลยทีเดียว