เคล็ดลับการจัดสวนหย่อมให้สวยดั่งใจ ใครก็สามารถทำได้

“การจัดสวนหย่อม” เป็นการการจัดสถานที่หรือพื้นที่บริเวณบ้านของเราให้มีความสวยงาม ด้วยการตกแต่งพันธุ์ไม้เพื่อประดับให้เป็นสัดส่วนดูมีระเบียบ เสริมสร้างบรรยากาศให้ดูดี แต่หากใครคิดว่าการจัดสวนเป็นเรื่องยุ่งยากและยังไม่รู้จะต้องเริ่มจากตรงไหนก่อน เรามีข้อแนะนำในขั้นตอนต่าง ๆ มานำเสนอเป็นแนวทางช่วยให้การจัดสวนหย่อมที่ว่ายากให้กลายเป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณ 

1. คำนวณพื้นที่

แรกสุดเราจำเป็นต้องมีการประเมินเนื้อที่ในการจัดสวนให้แน่ชัด และแบ่งพื้นที่การใช้ให้มีความเหมาะสมลงตัว เพื่อจะออกแบบได้ว่าสวนของเราจะมีลักษณะแบบไหนอย่างไร เช่น หากสวนอยู่บนตัวอาคารก็อาจจะมีพื้นที่จำกัดใช้งานได้ไม่เต็มที่ ดังนั้นจึงต้องจัดสรรพื้นให้ลงตัวเป็นอย่างดี ในทางกลับกันสวนบนพื้นดินจะสามารถปรับเปลี่ยนได้อย่างยืดหยุ่นตามขอบเขตที่กำหนดไว้

2. งบประมาณ

การตั้งงบใช้จ่ายในการจัดสวนก็เป็นอีกข้อหนึ่งที่ควรคำนึงถึงเช่นกัน เพราะหากไม่มีการจัดสรรควบคุมค่าใช้จ่ายให้ดีก็จะส่งผลให้ค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เกินเป้าที่กำหนดไว้ โดยราคาค่าจัดสวนนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายด้าน อย่างเช่น ขนาดของสวนและสิ่งที่จะนำมาตกแต่งที่มีความไม่แน่นอนในเรื่องราคา หากไม่มีการคิดคำนวณไตร่ตรองให้ดีแล้วงบประมาณก็จะสูงขึ้นตามลำดับ

3. ออกแบบสวน

โดยพื้นฐานแล้วเราต้องกำหนดว่ารูปแบบของบ้านและสวนจะต้องเป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยอาศัยการออกแบบแนวคิดที่ใช้ประโยชน์จากลักษณะของบ้านเพื่อช่วยให้การจัดสวนมีความลงตัว ยกตัวอย่างเช่น หากมีพื้นที่จัดสวนทางด้านหลังมากควรเลือกพรรณไม้ในการจัดสวนที่สามารถให้ร่มเงาได้โดยปลูกในมุมพักผ่อนที่พอมีแสงแดดรำไร แต่หากบ้านมีพื้นที่เหลือด้านหลังไว้จัดสวนน้อย เราควรที่จะหาไม้ประดับแนวไม้พุ่มเตี้ยเพื่อตกแต่งให้เกิดความสวยงาม หาไม่แล้วสวนที่เราจัดขึ้นมาจะไม่สัมพันธ์กับบ้าน ทำให้อาจจะใช้งานไม่สะดวกหรือต้นไม้อาจจะสร้างผลกระทบกับตัวบ้าน เพราะฉะนั้นข้อสำคัญนี้จึงไม่ควรมองข้าม

4. ต้นไม้และของตกแต่ง

ก่อนที่จะมีการตกแต่งสวน เราต้องมีความรู้เรื่องต้นไม้และของที่ใช้ตกแต่งประดับสวนว่าจะเลือกซื้อต้นไม้ชนิดไหนอย่างไร เช่น เลือกต้นไม้ยืนต้นที่ให้ลำต้นสูงเพื่อให้ได้ร่มเงา หรือต้นไม้แบบมีใบและดอกทรงพุ่มเตี้ยเพื่อความสวยงาม เป็นต้น ทั้งนี้เราสามารถเลือกได้ตามใจชอบให้เกิดความลงตัวกับสวน สำหรับของตกแต่งสวนก็มีความจำเป็นไม่น้อยเช่นกัน อาทิ กระถางต้นไม้หลากหลายแบบ โคมไฟส่องสว่างในยามค่ำคืน และสระน้ำพุที่ให้สวนหย่อมแลดูสดชื่นสวยงาม ดังนั้นควรศึกษาให้มีความเข้าใจเสียก่อนเพื่อให้เราสามารถตัดสินใจเลือกได้อย่างถูกต้อง

5. เคลียร์พื้นที่

เมื่อพร้อมแล้วควรมีการปรับพื้นที่เพื่อเริ่มการดำเนินการจัดสวน โดยจัดลำดับการทำงานเป็นข้อ ๆ และเริ่มดำเนินการตามเป้าหมายที่วางไว้ทีละขั้นตอน สิ่งไหนที่ไม่ต้องการหรือไม่มีความจำเป็นต้องใช้ควรนำออกจากพื้นที่เพื่อไม่ให้กีดขวาง ช่วยให้มีพื้นที่ใช้งานมากขึ้น และส่วนไหนที่ต้องการจะเพิ่มเติมก็ให้นำมาเตรียมไว้ เพื่อตกแต่งให้ได้ความสวยงามอย่างลงตัวในการทำงานครั้งเดียว

6. ทางเดิน

การสร้างแนวทางเดินให้มีความสวยงามและเดินสบายนั้นถือเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่มีความสำคัญไม่น้อย เพราะเป็นเส้นทางที่นำเข้าสู่สวนของเรา และเป็นทางที่เชื่อมเข้าสู่ตัวบ้านด้วยเช่นกัน ตัวอย่างแนวคิดในการทำทางเดินในสวนได้แก่ พื้นปูทางเดินที่โรยด้วยหินกรวดเพื่อให้มีความรู้สึกเป็นธรรมชาติ หากปูด้วยแผ่นไม้หรือกระเบื้องลายไม้ก็สวยงามมีเสน่ห์ไปอีก หรือใช้แผ่นปูพื้นในสวนแบบสำเร็จที่ปัจจุบันนิยมใช้ก็มีความสะดวก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชอบของเจ้าบ้านเป็นสำคัญ ทั้งนี้การสร้างแนวทางเดินควรมีความเป็นเอกลักษณ์ และควรเลือกใช้วัสดุปูทางเดินให้เข้ากันให้มีความเหมาะสมกับรูปแบบของสวนด้วยเพื่อสวยงาม

7. ปลูกต้นไม้

เมื่อได้จัดเตรียมความพร้อมของพื้นที่จัดสวนแล้ว อันดับต่อไปคือลงมือจัดการปลูกต้นไม้ที่คัดสรรมาเพื่อประดับตกแต่งให้ได้สวนสวย หลักและองค์ประกอบในการจัดต้นไม้สวนให้คำนึงถึงความงดงามทางศิลปะ โดยให้เริ่มปลูกไม้ประธานก่อน ตามด้วยไม้พุ่มต่าง ๆ ตามขนาดและจำนวนที่เหมาะสม ข้อสำคัญคือต้องสร้างสมดุลให้สวนหย่อมของคุณด้วย ภาพรวมที่ออกมาจึงจะมีความสวยงามและลงตัว

8. ปรับพื้นที่

ปรับพื้นที่ให้เป็นไปตามที่ได้คำนวณไว้ เพื่อดูความเหมาะสมตามที่ได้ออกแบบไว้ ไม่ว่าจะเป็นการคำนึงถึงบริเวณพื้นที่ของสวนที่จัด ทิศทางของแสงที่ตกกระทบในช่วงเวลาต่าง ๆ แม้กระทั่งลักษณะของดินว่ามีความเหมาะสมมากน้อยแค่ไหนกับต้นไม้ที่เราปลูก จุดไหนจะยกขึ้นเป็นเนินหรือทำเป็นลักษณะต่าง ๆ เลียนแบบธรรมชาติ เพื่อจัดทำสวนหย่อมให้มีความลงตัวตามที่ตั้งเป้าหมายไว้ ทั้งนี้หากแบบร่างไม่เหมาะกับสภาพพื้นที่จริงหรือไม่สามารถทำตามได้ ให้ทำการแก้ไขหรือปรับเปลี่ยนจนพอใจ

9. ลงพืชคลุมดิน

หญ้าเป็นทางเลือกที่จะนึกถึงเป็นอันดับแรกเพราะหญ้าจะช่วยป้องกันการชะล้างหน้าดินช่วยรักษาดินไว้ไม่ให้ถูกปรับสภาพ ซึ่งเราสามารถหาหญ้าหลากหลายสายพันธุ์เพื่อนำมาใช้ได้ตามใจชอบ ทั้งนี้การใช้หญ้าเป็นพืชคลุมหน้าดินไว้ก็เพื่อเป็นการช่วยให้ดินอุ้มน้ำได้ดีเก็บความชุ่มชื้นได้นาน อีกทั้งยังช่วยให้สวนหย่อมภายในบ้านดูสวยงามเขียวขจี แลดูร่มรื่นอีกด้วย นอกจากหญ้าแล้วยังมีพืชคลุมดินชนิดอื่น อาทิ มอส กระดุมทองเลื้อย ใบต่างเหรียญ ผักเบี้ยหนู หรือผักแว่น การใช้พืชคลุมดินจะช่วยให้ภาพรวมของสวนดูน่าสนใจขึ้นอีกด้วย

10. ตกแต่งสวน

การจัดวางรูปแบบสวนสวยให้มีมิตินั้นทำได้ไม่ยาก โดยต้องมีการคำนึงถึงความชอบของเจ้าบ้านเป็นหลักด้วย ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ การนำเอาดอกไม้ ต้นไม้ จนไปถึงพืชพรรณหลากหลายชนิดนำมาผสมผสานกันให้มีความลงตัวเข้ากัน มีการตกแต่งให้ดูมีความทันสมัย มีการนำสิ่งของ เช่น โต๊ะเก้าอี้ที่มีความเข้ากันมาจัดวางในสวนเพื่อให้สวนหย่อมของเราแลดูมีมิติสวยงามในบรรยากาศที่ผ่อนคลาย พร้อมกับเสน่ห์และสไตล์ที่เป็นเอกลักษณ์

11. พื้นที่พักผ่อน

การจัดสวนหย่อมควรมาพร้อมพื้นที่พักผ่อน เราควรแบ่งมุมเล็ก ๆ จัดให้เป็นพื้นที่สบาย ๆ เพื่อให้เราใช้เวลาหลังจากการทำงานหรือวันหยุดมาชื่นชมกับผลงานที่เราสร้างขึ้น หรือใช้เป็นมุมจิบกาแฟในช่วงเช้าท่ามกลางธรรมชาติ ใครที่มีพื้นที่ค่อนข้างมากอาจใช้เป็นพื้นที่รับแขกที่มีเสน่ห์ อาจจะเป็นมุมสังสรรค์กับเพื่อนได้อีกด้วย หรือหากใครมีลูกน้อยก็เหมาะที่จะพาเด็ก ๆ ออกมารับกลิ่นอายจากต้นไม้ใบหญ้าเพื่อให้พวกเขาได้ซึมซับบรรยากาศของธรรมชาติ

12. ดูแลรักษา

แน่นอนเช่นกันเมื่อมีสวนสวยดั่งใจปรารถนาแล้ว ในเรื่องการดูแลรักษาก็มีส่วนสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน ต้องมีการเอาใจใส่หมั่นดูแลสวนของเราให้มีความสวยงามอยู่เสมอ หมั่นรดน้ำพรวนดิน ใส่ปุ๋ยเพื่อเสริมสร้างแร่ธาตุให้พืชพรรณไม้ไม่ให้เหี่ยวเฉาพร้อมกับตัดเล็มต้นไม้ตามสมควร อีกทั้งยังต้องป้องกันและกำจัดศัตรูพืชเป็นประจำ และหากมีส่วนใดชำรุดหรือหน้าดินเปิดจากเหตุใดก็ตามก็ให้รีบซ่อมแซมทันทีไม่ปล่อยทิ้งไว้ 

จากแนวคิดในบทความที่ได้เสนอในเรื่อง “การจัดสวนหย่อม” ให้มีความสวยงามนั้นทำได้ง่ายไม่มีความซับซ้อนเลยแต่อย่างใด ท่านสามารถนำแนวคิดจากบทความนี้ไปปรับใช้เพื่อสร้างสวนหย่อมในแบบที่ตนเองชอบเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ยกระดับให้บ้านดูมีเสน่ห์ โดยขั้นตอนทั้งหมดสามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยตนเอง อาจจะต้องลองผิดลองถูกและปรับเปลี่ยนตามสภาพพื้นที่ของท่านเล็กน้อย แต่เชื่อว่าไม่ใช่เรื่องยากลำบากแต่อย่างใด และสิ่งที่ได้มาหลังจากการลงทุนลงแรงไปก็คือ ความภูมิใจที่ได้สร้างผลงานด้วยตัวเอง