ก่อนจะซื้อเครื่องดูดควันต้องดูอะไรบ้าง?

หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมในห้องครัว หรือตามร้านอาหารต้องติดตั้งเครื่องดูดควันในบริเวณเหนือเตาไฟที่ใช้ประกอบอาหาร โดยเฉพาะในรูปแบบของครัวปิดที่นิยมติดตั้งเครื่องดูดควัน เพราะเข้าใจว่าการประกอบอาหารจุดนั้นไม่ได้มีควันมากมายอะไร ไม่น่าส่งผลกระทบอะไรกับสภาพแวดล้อมตรงจุดนั้นๆ แต่ในความเป็นจริงแล้วเครื่องดูดควันเป็นอุปกรณ์ที่มีความจำเป็นมากกว่าที่คิด ในบทความนี้จะมาบอกเล่าความสำคัญของเครื่องดูดควัน และรายละเอียดอื่น ๆ ที่ควรรู้

1. ทำความรู้จักเครื่องดูดควัน

หน้าที่หลักของเครื่องดูดควันนั้นคือการดูดอากาศจากบริเวณที่ต้องการจากภายในบ้านให้ระบายออกสู่ภายนอก ทำให้อากาศในบริเวณนั้นมีคุณภาพที่ดีขึ้น ขจัดกลิ่นจากการทำอาหารไม่ให้ลอยไปรบกวนส่วนอื่น ๆ ภายในบ้าน เพราะว่ากลิ่นและควันที่เกิดจากการทำอาหารไม่เพียงแค่รบกวนบรรยากาศในห้องให้เสียไป แต่ยังทำให้เกิดคราบต่าง ๆ บริเวณกำแพง หรือเฟอร์นิเจอร์อีกด้วย

2. เครื่องดูดควันทำงานอย่างไร

หลักการทำงานเบื้องต้นของเครื่องดูดควันนั้นคือการทำหน้าที่ดูดควัน กลิ่น คราบไขมัน ที่ลอยขึ้นมาในอากาศให้ออกไปด้านนอกโดยถ่ายเทอากาศเหล่านั้นผ่านทางผนัง เพดาน หรือใช้การหมุนวนของอากาศภายในตัวเครื่อง ตามแต่ระบบของเครื่องดูดควันที่เลือกมาติดตั้งนั่นเอง ดังนั้นการเลือกเครื่องดูดควันมาใช้งานต้องคำนึงถึงระบบในการดูดอากาศให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่อีกด้วย

3. เครื่องดูดควันมีกี่ประเภท

ถ้าแยกประเภทเครื่องดูดควันตามรูปแบบของการดูดอากาศนั้นจะสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภทคือการดูดควันแล้วปล่อยไปสู่ภายนอก กับการดูดควันเข้าไปหมุนวนแล้วทำการกรองอากาศจากนั้นจึงปล่อยอากาศที่กรองแล้วออกมา ซึ่งความแตกต่างของเครื่องดูดควันทั้ง 2 แบบนี้คือระบบการทำงาน และรูปแบบของการติดตั้ง

• แบบดูดควันแล้วปล่อยออกสู่ภายนอก (Extraction type) เป็นเครื่องดูดควันประเภทที่ต้องต่อท่อระบายควันออกไปนอกบ้าน จะเป็นการระบายควันทางหลังคา หรือทางกำแพงบ้านก็แล้วแต่การออกแบบ และติดตั้ง ซึ่งเครื่องดูดควันประเภทนี้มีข้อดีคือสามารถดูดควัน กำจัดกลิ่น กำจัดคาบน้ำมันได้ดี เนื่องจากเป็นการดูดทิ้งไปด้านนอกทั้งหมด มีแรงดูดที่แรงเพราะไม่ต้องมีแผ่นกรอง อีกทั้งยังไม่ต้องเปลี่ยนแผ่นกรอง 
  ส่วนข้อจำกัดของเครื่องดูดควันแบบปล่อยออกสู่ภายนอกคือมีค่าใช้จ่ายในการติดตั้งที่สูงกว่าเนื่องจากจะต้องมีการเจาะผนัง และทำระบบท่อระบายควัน ทำให้ไม่สามารถติดตั้งในบ้านทุกหลังเพราะบางโครงการรวมไปถึงคอนโดมิเนียมส่วนใหญ่ไม่อนุญาตให้มีการเจาะผนัง และบางครั้งกลิ่นของควันอาจจะไปรบกวนเพื่อบ้านถ้าหากวางตำแหน่งของปล่องระบายควันไม่ดีพอ
• เครื่องดูดควันแบบมีกรองคาร์บอน แล้วปล่อยอากาศกลับออกมา (Recirculation type) เครื่องดูดควันประเภทนี้จะเป็นการดูดควันเข้าไปในตัวเครื่องแล้วผ่านกระบวนการกรองอากาศเพื่อกำจัดกลิ่น และควันภายในตัวเครื่อง จากนั้นจึงปล่อยอากาศที่กรองแล้วกลับมาหมุนเวียนภายในห้องเหมือนเดิม 

ข้อดีของเครื่องดูดควันประเภทใช้แผ่นกรองคาร์บอนคือสามารถติดตั้งได้ง่าย เหมาะสำหรับบ้านโครงการ หรือคอนโดมิเนียมที่ไม่สามารถเจาะผนังได้ แต่ยังมีข้อด้อยคือต้องเปลี่ยนกรองคาร์บอนตามระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งส่วนมากจะประมาณ 1 ปี รวมไปถึงมีแผ่นคาร์บอนซึ่งขวางทางลม ทำให้ความแรงของการดูดควันลดลงไป  และถ้าแผ่นคาร์บอนตันจะทำให้เครื่องทำงานหนักทำให้เกิดการชำรุดได้ง่าย

4. ติดตั้งเครื่องดูดควันอย่างไรถึงจะถูกต้อง

การติดตั้งเครื่องดูดควันนั้นสามารถทำได้หลากหลายลักษณะ ซึ่งการติดตั้งเครื่องดูดควันที่ถูกต้องนั้นจะขึ้นอยู่กับรูปแบบการทำงานของเครื่องดูดควันเป็นสำคัญ เพราะเครื่องดูดควันแต่ละประเภทนั้นมีการติดตั้งที่แตกต่างกัน ซึ่งสามารถแบ่งรูปแบบการติดตั้งเครื่องดูดควันได้เป็น 2 ลักษณะคือการติดตั้งแบบชิดผนัง และไม่ชิดผนัง 

• การติดตั้งเครื่องดูดควันแบบชิดผนัง การติดตั้งเครื่องดูดควันในรูปแบบใช้สำหรับการที่มีเตาไฟอยู่ชิดผนังนั่นเอง ซึ่งจะเป็นเครื่องดูดควันแบบปล่อยออกภายนอก หรือแบบฟิลเตอร์ก็ได้ตามแต่ความเหมาะสมของสภาพพื้นที่
• การติดตั้งเครื่องดูดควันแบบไม่ชิดผนัง เป็นการติดตั้งเครื่องดูดควันที่ส่วนมากจะใช้ในร้านอาหาร หรือบ้านที่มีห้องครัวกว้างขวาง และเน้นในเรื่องของออกแบบที่ค่อนข้างทันสมัย การติดตั้งเครื่องดูดควันในรูปแบบนี้จะเป็นการติดตั้งเหนือบริเวณที่ใช้ปรุงอาหารซึ่งไม่ได้อยู่ริมผนังห้อง แต่จะอยู่บริเวณกลางห้อง ดังนั้นเครื่องดูดควันจะถูกติดตั้งมาจากด้านบนเพดานนั่นเอง 

แต่เรื่องสำคัญของการติดตั้งเครื่องดูดควันนั้นไม่ใช่เพียงแค่ติดตั้งให้เหมาะสมตามรูปแบบของการใช้งานเพียงอย่างเดียว การติดตั้งเครื่องดูดควันที่ถูกต้องนั้นต้องปฏิบัติตามคำแนะนำในคู่มือการติดตั้งอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะเรื่องระยะห่างระหว่างเตาปรุงอาหารกับเครื่องดูดควัน เนื่องจากระยะห่างนั้นมีผลถึงประสิทธิภาพในการทำงานของเครื่อง และความปลอดภัยของผู้ใช้งาน

ถ้าเป็นการต่อท่อออกสู่ภายนอกไม่ควรให้มีความยาวมากเกินความจำเป็น และไม่ควรให้ท่อมีความโค้งมากเกินไป เพราะจะทำให้ลดประสิทธิภายในการระบายควันลดลง และเมื่อเครื่องดูดควันมีปัญหาควรติดต่อช่างผู้ชำนาญให้มาดำเนินการแก้ไข ไม่ควรแก้ไขด้วยตัวเอง

5. เครื่องดูดควันกับพัดลมระบายอากาศติดตั้งแบบไหนดีกว่ากัน

เมื่อรู้ถึงประเภท และระบบการทำงานต่างๆ ของเครื่องดูดควันไปแล้ว ลองมาดูอีกหนึ่งอุปกรณ์ที่ทำงานได้คล้ายๆ กันอย่างเช่นพัดลมระบายอากาศ เพื่อนำมาลองเปรียบเทียบกันว่าอุปกรณ์ทั้ง 2 ชนิดนี้มีข้อดีข้อเสียที่แตกต่างกันอย่างไร และควรเลือกใช้อุปกรณ์ประเภทใดจึงจะเหมาะสมกับบ้านของเรามากที่สุด 

พัดลมระบายอากาศคือพัดลมที่มีหน้าดูดอากาศจากภายในให้ออกไปสู่ภายนอก นิยมติดตั้งในบริเวณที่อากาศมีกลิ่นอับอย่างเช่นห้องเก็บของ ห้องน้ำ ห้องครัว เพื่อให้บริเวณนั้นมีการถ่ายเทของอากาศที่ดีขึ้น เมื่อนำเครื่องดูดควันมาเปรียบเทียบกับพัดลมระบายอากาศว่าอุปกรณ์ประเภทไหนดีกว่ากันคงต้องตอบว่าสำหรับการใช้งานในครัวที่ปิดทึบ ไม่กว้าง ไม่ได้ประกอบอาหารเป็นประจำนั้นเครื่องดูดควันสามารถทำงานได้ดีกว่า

ส่วนพัดลมระบายอากาศจะทำงานได้เต็มประสิทธิภาพเมื่อห้องครัวมีการถ่ายเทของอากาศได้ดีอยู่แล้ว เพียงแค่นำมาติดตั้งเพื่อให้อากาศสามารถระบายได้เร็วขึ้น แต่ถ้าไม่มีข้อจำกัดเรื่องควัน และกลิ่นที่จะไปรบกวนเพื่อนบ้าน รวมไปถึงข้อจำกัดด้านค่าใช้จ่าย แนะนำให้ติดทั้งพัดลมระบายอากาศ และเครื่องดูดควันพร้อมกัน เพื่อประสิทธิภาพในการระบายอากาศที่ดีมากยิ่งขึ้น 

6. เมื่อต้องเลือกซื้อเครื่องดูดควัน ควรพิจารณาอะไรบ้าง

เมื่อจำเป็นต้องเลือกซื้อเครื่องดูดควันมาใช้งาน สิ่งที่ต้องพิจารณาก่อนตัดสินใจซื้อมีดังนี้

• รูปแบบการทำงาน ต้องดูการทำงานของเครื่องว่าเป็นการดูดออกภายนอก หรือระบบหมุนเวียน เพราะรูปแบบการทำงานของเครื่องดูดควันต้องสอดคล้องกับข้อกำหนดในการติดตั้งว่ารูปแบบการติดตั้งที่สามารถทำได้นั้นเหมาะกับเครื่องดูดควันประเภทไหน
• มอเตอร์ภายใน มอเตอร์ภายในเครื่องดูดควันนั้นมีผลต่อการตัดสินใจเลือกเครื่องดูดควันพอสมควร เพราะมอเตอร์ในเครื่องดูดควันนั้นมีอยู่ 3 ชนิดคือ มอเตอร์ที่ทำจากอัลลอยด์ซึ่งมีประสิทธิภาพมากที่สุด มอเตอร์ที่ทำจากเหล็กชุบกัลป์วาไนซ์ และมอเตอร์ที่ทำจากพลาสติกกิลล่อน 

ซึ่งมอเตอร์ทั้ง 3 ประเภทนี้มีคุณภาพที่ต่างกัน ราคาก็ต่างกัน ดังนั้นควรเลือกมอเตอร์ให้เหมาะสมกับรูปแบบการใช้งาน เช่นถ้าใช้งานหนัก ใช้เป็นประจำให้เลือกมอเตอร์แบบอัลลอยด์ ถ้าใช้งานบ้างแต่ไม่บ่อยหนักให้ใช้มอเตอร์แบบเหล็กชุบกัลวาไนซ์ แต่ถ้าแทบไม่ได้ใช้งานเลยให้ใช้มอเตอร์แบบพลาสติกกิลล่อนก็เพียงพอแล้ว 

• กำลังดูดอากาศที่เหมาะสม การเลือกซื้อเครื่องดูดควันที่ถูกต้องนั้นต้องเลือกกำลังการดูดอากาศที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ด้วย ดังนั้นก่อนที่จะตัดสินใจซื้อควรรู้ขนาดของห้องครัวก่อน แล้วปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หรือพนักงานขายว่ากำลังดูดอากาศขนาดไหนถึงจะเหมาะสมกับขนาดพื้นที่
• ขนาดที่ลงตัว เครื่องดูดอากาศขนาดมาตรฐานนั้นจะมีขนาดอยู่ที่ 60 ซ.ม. 90 ซ.ม. และ 120 ซ.ม. การเลือกขนาดเครื่องดูดอากาศจึงต้องดูขนาดของเตาที่ใช้ปรุงอาหารเป็นสำคัญ โดยควรเลือกให้มีขนาดที่พอดีกัน หรือกว้างกว่าเล็กน้อย
• เสียงต้องไม่ดัง เครื่องดูดควันที่ดีนั้นต้องไม่มีเสียงดังจนเกินไป ดังนั้นก่อนตัดสินใจซื้อควรทดสอบก่อนว่าเสียงของเครื่องดูดควันนั้นดังเกินไปหรือไม่ และการใช้งานที่ถูกต้องควรเปิดเครื่องดูดควันก่อนลงมือตั้งกระทะบนเตาประมา 2 – 3 นาที แล้วค่อยลดระดับความแรงของการดูดควันก็จะช่วยลดเสียง และทำให้เครื่องดูดควันทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ

จากบทความนี้จะเห็นได้ว่าเครื่องดูดควันกลายเป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับห้องครัวในยุคปัจจุบันไปแล้ว ดังนั้นการเลือกซื้อเครื่องดูดควันต้องเลือกให้เหมาะสมกับรูปแบบการใช้งาน รวมไปถึงความเหมาะสมกับภาพรวมของครัวเป็นสำคัญ เมื่อสามารถเลือกเครื่องดูดควันที่ถูกใจได้แล้วต้องให้ความสำคัญกับการติดตั้งด้วย เพียงเท่านี้ปัญหาเรื่องควัน กลิ่น คราบน้ำมันก็จะสามารถลดลงได้ และการทำครัวก็จะไม่ใช่กิจกรรมที่รบกวนการพักผ่อนในบ้านอีกต่อไป