8 เทคนิคออกแบบสวนในบ้านของคุณเพื่อทุกคนในครอบครัว

ก่อนคิดทำสวนทุกครั้งอย่าลืม “ออกแบบสวน” ให้เหมาะสมกับบ้านของตนเอง เพื่อความสุขของทุกคนในครอบครัว อีกทั้งยังช่วยให้งบไม่บานปลาย ได้สวนสวยตามแบบฉบับที่ตนเองต้องการด้วย บทความนี้จึงอยากแนะนำ 8 เทคนิคดี ๆ ที่จะช่วยให้สวนของคุณสวยโดนใจคนในครอบครัว ทำได้ง่าย ๆ ตามขั้นตอนที่ถูกต้อง ใครเห็นก็ประทับใจอย่างแน่นอน

1. จัดสรรพื้นที่

เริ่มต้นด้วยการวัดขนาดพื้นที่ของสวนในบ้านของตนเอง จากนั้นก็แบ่งพื้นที่ออกให้เหมาะสมโดยวางแผนว่าสวนของคุณจะมีส่วนใดบ้าง เช่น มุมต้นไม้ใหญ่, ไม้พุ่ม, บ่อน้ำ, น้ำพุ, ทางเดิน, จุดนั่งเล่น, ตู้สำหรับเก็บอุปกรณ์ทำสวน, มุมผักสวนครัว ฯลฯ การแบ่งพื้นที่ตรงนี้นั้นขึ้นอยู่กับขนาดดังที่กล่าวไป อาจไม่ต้องมีครบทุกอย่าง โดยออกแบบเอาไว้คร่าว ๆ ว่าต้องการให้สวนมีอะไรบ้าง อยู่ตรงจุดไหนเพื่อจะได้มองเห็นภาพง่ายขึ้น สร้างไอเดียดี ๆ ออกมาได้ตามต้องการ แบบสวนที่ดีจะไม่ทำให้สวนของคุณไปรบกวนส่วนอื่นของบ้านหรือมีปัญหากับเพื่อนบ้านให้วุ่นวายอีกด้วย ข้อนี้จึงนับเป็นประเด็นแรกที่ต้องใส่ใจมาก ๆ เพื่อให้สวนออกมาตรงตามความต้องการของทุก ๆ คน

2. จัดองค์ประกอบ

เมื่อจัดสรรพื้นที่ลงตัวแล้ว เราจำเป็นจัดวางองค์ประกอบต่าง ๆ ให้ลงตัวด้วยเช่นกัน พวกสิ่งมีชีวิตอย่างต้นไม้ใหญ่ควรปลูกควรอยู่ตรงมุมบ้านเพื่อคอยให้ร่มเงาและไม่บดบังหน้าบ้าน ช่วยให้ลมและอากาศถ่ายเทเข้ามาในบ้านได้ดี ไม้พุ่มเลือกให้ความสูงหลากหลายเพื่อปรับระดับความสวยงามให้กับสวน ส่วนสิ่งไม่มีชีวิตจำพวกหิน กรวด สำหรับทำทางเดินแนะนำว่าควรเป็นหินขัดมันขนาดใหญ่ทำเป็นทางเดินหลักแล้วใช้หินกรวดโรยให้ทั่วบริเวณทางเดินรอบ ๆ ส่วนใครที่จะมีบ่อน้ำพุควรอยู่มุมใดมุมหนึ่งเพื่อไม่ให้บดบังหน้าบ้าน เช่นเดียวกับสิ่งปลูกสร้างอื่น อาทิ โต๊ะนั่ง, ศาลา ฯลฯ

3. สภาพอากาศ

ควรออกแบบให้สวนสามารถใช้งานได้หลากหลาย ไม่ใช่แค่มีต้นไม้ปลูกรวมกันแต่ไม่เกิดประโยชน์ใด ๆ เลย เช่น สร้างศาลากับบ่อน้ำเล็ก ๆ ไว้ให้พักผ่อนหย่อนใจในช่วงหน้าร้อน, มีมุมร่มรื่นสำหรับวางโต๊ะม้าหินนั่งทานอาหารหรือนั่งสบาย ๆ รับลม สิ่งก่อสร้างเหล่านี้ควรไว้บริเวณกำแพงหรือมุมของสวนเพื่อไม่ให้โดนฝนสาดแรง ๆ จนเกิดความเสียหายหรือโดนแดดเป็นเวลานานทำให้เสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ ต้องเสียเงินซ่อมแซมกันบ่อย ๆ ส่วนต้นไม้ที่ปลูกก็ควรเลือกต้นไม้ที่ทนต่อฤดูกาลในประเทศไทยที่มีทั้งอากาศร้อนจัดและฝนตก ถ้าเป็นต้นไม้ใหญ่แนะนำให้เลือก หูกระจง, สารภี, จำปี, ต้นปีบ, ลีลาวดี, หรือมะม่วง ถ้าหากเป็นไม้พุ่มหรือไม้ขนาดเล็กแนะนำ เฟิร์น, โกศล, พุด หรือไม้กระถางอย่างคุณนายตื่นสาย, พลูด่าง, หรือกระบองเพชร เพราะต้นไม้เหล่านี้ตายยากแถมยังให้ดอกและใบสวยงามอีกด้วย

4. การใช้งาน

ต้องเลือกไลฟ์สไตล์ของตนเองเป็นหลักว่าชื่นชอบการใช้ชีวิตแบบไหน เช่น ถ้าเป็นคนที่รักการอยู่บ้าน ไม่ชอบออกไปข้างนอก ควรจัดสวนเน้นความร่มเงาของต้นไม้ใหญ่ อาทิ ลีลาวดี, มะม่วง, หูกระจง, ต้นจำปา ฯลฯ มีพื้นที่สำหรับนั่งพักผ่อน อ่านหนังสือ ทำงานสบาย ๆ เช่น ศาลา, ซุ้ม, มุมเก้าอี้ หรือบางคนอาจออกแบบสวนให้มีสระน้ำคลายร้อนก็ดีไปอีกแบบ เป็นต้น แต่ถ้าเป็นคนที่กลางคืนชอบออกมานั่งสังสรรคฺ์หรือนั่งสบายๆ นอกบ้าน แนะนำว่าควรจัดสวนแบบเปิดโล่งหน่อยเพื่อให้มองเห็นท้องฟ้า แสงดาว ต้นไม้ใหญ่ไม่จำเป็นต้องปลูกหลายต้นเพราะจะบดบังแสงจันทร์และอาจเป็นที่อยู่ของสัตว์ มีการจัดพื้นที่ประดับไฟให้งดงาม ในส่วนของต้นไม้ที่เหมาะกับตอนกลางคืนควรเน้นกลิ่นหอม ไม่สูงใหญ่มาก เช่น พลับพลึง, เล็บมือนาง, นมแมว เป็นต้น

5. สมาชิกในบ้าน

ข้อนี้สำคัญมาก ๆ เพราะการออกแบบหรือจัดสวนไม่ใช่ทำสำหรับคุณเพียงคนเดียว แต่ต้องนึกถึงบรรดาสมาชิกในบ้านว่าเหมาะสมหรือไม่ เช่น ถ้าบ้านมีเด็กเล็กวัยกำลังซุกซนก็ไม่ควรมีของแข็งขนาดใหญ่ เช่น หิน ประดับอยู่ เพราะเด็กอาจลื่นล้มไปโดนจนเกิดอันตรายได้ ส่วนบ้านไหนมีผู้สูงอายุอาจทำทางเดินลาด ไม่ใช้ขั้นบันไดระหว่างทางเข้าบ้านเพื่อลดอุบัติเหตุ ไม่จัดทางเดินให้มีลวดลายน่าปวดหัว ไม่สบายตา คนสูงอายุอาจเกิดความมึนงงขึ้นได้ หรือบ้านไหนมีคนใช้งานวิลแชร์ก็ควรทำปูพื้นโล่ง เช่น พื้นปูนเพื่อให้สามารถนำวิลแชร์ออกไปชมสวนได้อีก กรณีแม่บ้านครอบครัวไหนชื่นชอบการทำอาหารแบบปลอดสารพิษ อาจมีมุมสำหรับการปลูกผักสวนครัวเอาไว้ใช้ทำกับข้าวหรือเอาไว้ทานกับอาหารอื่น ๆ นอกจากจะสนุกยังช่วยประหยัดงบและได้สุขภาพที่ดีอีกด้วย

6. งบประมาณ

เรื่องงบประมาณก็เป็นอีกสิ่งที่สำคัญมาก ๆ ในการออกแบบหรือจัดสวน เพราะถ้าคิดแต่ความสวยงาม ความถูกใจอย่างเดียวจนลืมดูเงินในกระเป๋าก็อาจทำให้งบบานปลาย ต้องดึงเงินส่วนอื่นมาใช้จนกลายเป็นภาระหนี้สินเปล่า ๆ ดังนั้นอีกปัจจัยสำคัญของการออกแบบเพื่อให้สวนสวยงามต้องดูงบประมาณให้เพียงพอ ไม่ฟุ่มเฟือยจนเกินไป เริ่มต้นเลยต้องดูก่อนว่ามีวัสดุหรือต้นไม้ชนิดใดที่ต้องซื้อหากต้องการให้สวนออกมาตามแบบที่วางไว้ จากนั้นตรวจสอบราคาของแต่ละอย่างให้ดี ถ้ามองภาพรวมคร่าว ๆ แล้วน่าจะเกินงบที่ตั้งไว้ ก็จำเป็นต้องตัดของบางชิ้นออกเพื่อให้พอดีหรือน้อยกว่าเงินที่มี ทั้งนี้การคำนวณค่าสิ่งของต่าง ๆ ต้องคำนวณเกินราคาจริงให้สูงขึ้นไปเล็กน้อย เพื่อให้มั่นใจว่าเวลาไปซื้อแล้วจะไม่เกินวงเงินที่เรากำหนด เนื่องจากราคาที่ดูเอาไว้ตอนแรกอาจไม่ใช่ราคาของร้านที่คุณจะไปซื้อ

7. การเปลี่ยนแปลง

สำหรับคนที่ชอบเปลี่ยนแปลงสวนของตนเองไปเรื่อย ๆ หรือพอจัดสวนแบบแรกเสร็จไปไม่กี่เดือนก็อยากได้สไตล์ใหม่อีก แนะนำว่าควรวางแผนในการจัดสวนให้สามารถทำได้หลาย ๆ ครั้งโดยไม่ต้องยุ่งยากจนเกินไป ไม่ต้องปลูกไม้ยืนต้นขนาดใหญ่เพราะถ้าไม่อยากได้ต้องมาตัดทิ้ง ทำให้เสียเงินและเสียเวลาอีกมาก

ไม้พุ่มไปจนถึงไม้ขนาดกลางจะตอบโจทย์ความเปลี่ยนแปลงได้ดีที่สุด ไม่เกะกะพื้นที่ อยากเปลี่ยนเอาไปวางไว้มุมไหนก็ทำได้ไม่ยุ่งยาก รวมถึงควรมีพื้นที่ทางเดินให้กว้างหน่อยกรณีที่อยากเปลี่ยนสไตล์ทางเดินเป็นแบบต่าง ๆ เช่น หิน, ปูหญ้าสนาม, หรือทางเดินไม้ เพื่อจะได้รื้อหรือปรับเปลี่ยนได้ง่ายกว่าเดิม ทั้งนี้หากเป็นคนเบื่อง่ายจริง ๆ ไม่แนะนำให้ซื้อของแพงมาแต่งสวนเพราะคุณอาจเปลี่ยนบ่อยจนน่าเสียดาย

8. การดูแล

เรื่องสุดท้ายที่จะต้องออกแบบให้ชัดเจนก็คือ การดูแลรักษาส่วนต่าง ๆ ของสวนในบ้านคุณให้ดูดีตลอดเวลา เริ่มต้นจากตู้เก็บอุปกรณ์ควรอยู่ในพื้นที่หยิบใช้สะดวก ลดความขี้เกียจในตัวเองที่ไม่อยากทำ และควรมีอุปกรณ์ในการดูแลครบครัน เช่น สายยางรดน้ำไปได้ทั่วบริเวณสวน, มีส้อมพรวน, ช้อนปลูก, จอบ, และเสียม สำหรับการพรวนดินให้กับต้นไม้ในสวน บางบ้านอาจใช้สปริงเกอร์เพื่อรดน้ำให้หญ้าหน้าบ้านก็ได้ มีอุปกรณ์สำหรับการกำจัดวัชพืช เช่น กรรไกรตัดกิ่ง ตัดวัชพืชที่จะแย่งน้ำและอาหารของต้นไม้คุณออกไป ทั้งนี้อุปกรณ์ทำสวนเหล่านั้นต้องมีที่เก็บอย่างเป็นกิจจะลักษณะเพื่อป้องกันอันตรายไม่ให้เกิดกับคนในบ้าน เช่น เก็บในตู้มิดชิด ไกลมือเด็ก นอกจากความปลอดภัยยังเป็นการดูแลรักษาอุปกรณ์ทำสวนไปในตัว ไม่โดนฝนจนเกิดสนิม จึงประหยัดงบที่ต้องเสียเงินซื้อบ่อย ๆ คุณก็จะสามารถนำเงินส่วนนั้นไปซื้อต้นไม้หรืออุปกรณ์แต่งสวนอื่น ๆ ได้

หลายคนอาจมองว่าการ “ออกแบบสวน” เป็นเรื่องง่าย แต่ถ้าลองพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ทั้งหมดให้ครบถ้วนดังที่กล่าวไปจะเห็นว่าทุกอย่างต้องอาศัยความเข้าใจของทุกคนในบ้านเพื่อให้สวนออกมาตอบโจทย์มากที่สุด ดังนั้นก่อนจัดสวนทุกครั้งต้องวางแผนและออกแบบให้ดี ไม่ใช่แค่ความโดนใจแต่ยังช่วยประหยัดงบประมาณคุณได้อีกเยอะมากทีเดียว